Błękit Metylenowy – Methylene Blue PMC

Opis

Błękit metylenowy – methylene blue

Błękit metylenowy ( Methylene Blue ), znany także jako chlorek metylotioniny, to związek chemiczny o unikalnych właściwościach, które pozwalają mu na absorpcję światła, co czyni go przydatnym w wielu zastosowaniach medycznych, takich jak chirurgia. Błękit ma zdolność absorbowania światła o długości fali 668 nm i występuje w dwóch formach: utlenionej (niebieskiej) i zredukowanej (bezbarwnej). Dzięki tym właściwościom Błękit Metylowy jest badany jako potencjalny lek na różne choroby, w tym infekcje wirusowe, raka, demencję oraz inne schorzenia neurodegeneracyjne.

Zastosowanie Błękitu Metylowego

1. Zastosowanie medyczne

• Antyseptyk i środek przeciwbakteryjny
  Błękit metylowy wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, dzięki czemu jest używany do odkażania ran, otarć skóry oraz zmian skórnych. Stosowany miejscowo działa bakteriostatycznie i łagodzi stany zapalne.

• Terapia methemoglobinemii
  W leczeniu methemoglobinemii (zaburzenia, w którym hemoglobina nie może skutecznie przenosić tlenu) błękit metylowy jest lekiem z wyboru – przywraca prawidłową funkcję hemoglobiny.

• W diagnostyce medycznej
  Błękit metylowy jest wykorzystywany jako barwnik diagnostyczny podczas zabiegów chirurgicznych i badań, np. w celu uwidocznienia struktur anatomicznych (np. w badaniach układu moczowego czy chłonnego).

• Potencjalne działanie neuroprotekcyjne 
  Pojawiają się badania sugerujące, że błękit metylowy może wykazywać właściwości ochronne dla komórek nerwowych, co może być obiecujące w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera.

Status

Obecnie Methylene Blue jest zatwierdzony przez amerykańską FDA do leczenia methemoglobinemii i jako barwnik chirurgiczny. Jego wszechstronność i niska cena sprawiają, że jest obiektem licznych badań klinicznych, które mają na celu zbadanie jego potencjalnego zastosowania w leczeniu różnych chorób. Do 2022 roku zarejestrowano na całym świecie 225 badań klinicznych związanych z Methylene Blue, z czego 102 zostały już zakończone, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu jego właściwościami terapeutycznymi.

Błękit Metylowy a Nowotwory – Współczesne Zastosowania

1. Diagnostyka nowotworów – barwnik do identyfikacji tkanek

Jednym z najważniejszych zastosowań błękitu metylowego w onkologii jest jego użycie podczas zabiegów chirurgicznych i diagnostycznych jako barwnika identyfikującego węzły chłonne i zmienione chorobowo tkanki.

Barwienie węzłów wartowniczych:

• Podczas zabiegów usuwania nowotworów (np. raka piersi, czerniaka), lekarze wstrzykują błękit metylowy w okolice guza, aby zidentyfikować węzeł wartowniczy – pierwszy węzeł chłonny, do którego może rozprzestrzeniać się rak.

• Ułatwia to precyzyjne wycięcie tkanek, ograniczając ryzyko nawrotów i pozwalając uniknąć niepotrzebnego usuwania zdrowych węzłów.

Barwienie zmian nowotworowych w przewodzie pokarmowym:

• W endoskopii błękit metylowy jest stosowany do podświetlania zmian nowotworowych lub przedrakowych w jelicie grubym (np. przy wykrywaniu gruczolaków i raka jelita grubego).

• Ułatwia to wczesne wykrycie i dokładniejsze usunięcie zmian.

2. Fotodynamiczna terapia nowotworów (PDT) –

Bardzo obiecującym i intensywnie badanym kierunkiem jest fotodynamiczna terapia z użyciem błękitu metylowego. Polega ona na aktywacji substancji światłoczułej (w tym przypadku błękitu metylowego) światłem o odpowiedniej długości fali, co prowadzi do powstania reaktywnych form tlenu (ROS), które niszczą komórki nowotworowe.

Jak to działa?

• Błękit metylowy jest wprowadzany do organizmu (miejscowo lub systemowo).

• Następnie naświetla się obszar objęty zmianą nowotworową światłem (np. laserem).

• Aktywowany barwnik generuje wolne rodniki tlenowe, które powodują uszkodzenie błon komórkowych, mitochondriów i DNA komórek rakowych – prowadząc do ich śmierci.

Zalety tej metody:

• Selektywność – błękit gromadzi się głównie w komórkach nowotworowych.

• Minimalna inwazyjność – metoda może być stosowana miejscowo, np. w nowotworach skóry, jamy ustnej, przełyku, szyjki macicy.

• Niska toksyczność ogólnoustrojowa – mniejsze skutki uboczne w porównaniu do klasycznej chemioterapii.

Stan badań:

• Testowana m.in. w leczeniu raka skóry (np. czerniaka), nowotworów głowy i szyi, pęcherza moczowego oraz niektórych postaci raka jelita grubego i prostaty.

3. Potencjalne działanie przeciwnowotworowe – właściwości biochemiczne

Błękit metylowy wykazuje również właściwości, które mogą wpływać na metabolizm komórek nowotworowych:

• Inhibicja enzymów mitochondrialnych – zaburza funkcjonowanie mitochondriów w komórkach rakowych, prowadząc do ich obumierania.

• Redukcja stresu oksydacyjnego – w kontrolowanych dawkach błękit metylowy może modulować poziom reaktywnych form tlenu, co wpływa na ścieżki sygnałowe odpowiedzialne za wzrost nowotworu.

• Modulacja szlaków metabolicznych – wpływa m.in. na cykl kwasu cytrynowego, procesy fosforylacji oksydacyjnej i glikolizy – które są często zmienione w komórkach rakowych (tzw. efekt Warburga).

4. Podsumowanie dlaczego warto stosować Błękit Metylowy nie tylko przy problemach nowotworowych ? 

 

1. Starzenie się

Błękit metylenowy jest dobry dla skóry. MB zwiększa funkcję mitochondriów i zmniejsza stres oksydacyjny – oba te czynniki niezależnie poprawiają wygląd skóry. MB był nawet stosowany w leczeniu łuszczycy, choroby autoimmunologicznej. Zwiększając produkcję kolagenu i elastyny, błękit metylenowy nadaje skórze młodszy wygląd.

2. Depresja

Błękit metylenowy może mieć „silne” działanie przeciwdepresyjne. Dzieje się tak, ponieważ może zwiększać poziom noradrenaliny, serotoniny i dopaminy w mózgu, zapobiegając rozpadowi tych neuroprzekaźników. MB może również regulować stany lękowe i zaburzenia dwubiegunowe, które są ściśle związane z depresją. Nie zaleca się przyjmowania MB jednocześnie z innymi lekami przeciwdepresyjnymi.

3. Borelioza i koinfekcje

Chociaż większość pacjentów z boreliozą zostaje wyleczona po 2-4 tygodniach antybiotyków, do 20% pacjentów nie leczy się tak szybko. Błękit metylenowy jest potencjalną alternatywą dla osób, u których antybiotyki nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. W laboratorium błękit metylenowy skutecznie zabijał odporne na antybiotyki bakterie boreliozy. Połączenie błękitu metylenowego z niektórymi antybiotykami zwiększa skuteczność antybiotyków zwalczających boreliozę. Badania wykazały również, że połączenie błękitu metylenowego z antybiotykami jest bardziej skuteczne niż same antybiotyki w leczeniu zakażeń Bartonella.

4. Choroba Alzheimera, Parkinsona

Błękit metylenowy może pomóc w zapobieganiu chorobie Alzheimera, Parkinsona i łagodnym zaburzeniom poznawczym. MB zmniejsza oksydacyjne uszkodzenia komórek mózgowych – przyczyniając się do powstawania zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona. Liczne badania wskazują, że MB jest „obiecującą interwencją neuroprotekcyjną zarówno w przypadku motorycznych, jak i niemotorycznych” objawów choroby Parkinsona. MB nie jest panaceum na neurotoksyczność i choroby neurodegeneracyjne, ale błękit metylenowy może pochwalić się dziesięcioleciami odnotowanych korzyści neuroprotekcyjnych.

5. Methemoglobinemia

To zaburzenie krwi, które może powodować bóle głowy, zawroty głowy, nudności lub przebarwienia skóry. Błękit metylenowy jest zatwierdzonym przez FDA lekiem na tę głównie genetyczną chorobę, która może zmienić kolor krwi na czekoladowy. Niektóre leki lub substancje chemiczne mogą również powodować wysoki poziom methemoglobiny. MB przekształca żelazo żelazowe w hemoglobinie w żelazo żelazawe, lecząc w ten sposób ten stan. Najbardziej popularnym zastosowaniem błękitu metylenowego jest leczenie methemoglobinemii, w przypadku której lekarz może przepisać zastrzyki z MB.

6. Grzybica paznokci

Błękit metylenowy może pomóc w infekcjach grzybiczych, podobnych do infekcji bakteryjnych. Badanie z 2014 roku pokazuje, że w połączeniu z czerwonym światłem LED, błękit metylenowy skutecznie leczy „grzybicę paznokci dystalnych i bocznych” (grzybicę paznokci).

 

UWAGA :

Zastosowanie : Przed użyciem należy dokładnie zapoznać się z ulotką producenta. Tabletki Methylene Blue należy popijać dużą ilością wody lub, rozpuścić jedną tabletkę 10 mg w co najmniej 250 ml wody.